Endometrioza to przewlekła choroba, która dotyka miliony kobiet na całym świecie. Jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu miednicy oraz problemów z płodnością, a jej objawy często są bagatelizowane lub mylone z innymi schorzeniami. Wczesne rozpoznanie i podjęcie odpowiedniego leczenia mają kluczowe znaczenie dla jakości życia pacjentek oraz ich zdrowia reprodukcyjnego. Jakie symptomy powinny wzbudzić niepokój i kiedy warto udać się do lekarza?

Co to jest endometrioza?

Endometrioza to choroba, w której komórki błony śluzowej macicy (endometrium) pojawiają się poza jej naturalnym obszarem, najczęściej w obrębie jamy brzusznej, jajników, jajowodów czy otrzewnej. W rzadkich przypadkach mogą także występować w płucach, jelitach czy pęcherzu moczowym.

Zmiany te, podobnie jak endometrium w macicy, reagują na cykl miesiączkowy – narastają pod wpływem hormonów, a następnie ulegają złuszczaniu, co prowadzi do stanów zapalnych, bólu i powstawania zrostów. W konsekwencji może dochodzić do uszkodzenia narządów, problemów z płodnością oraz przewlekłego bólu.

Przyczyny endometriozy nie są do końca znane, ale uważa się, że wpływ na jej rozwój mogą mieć czynniki genetyczne, immunologiczne oraz hormonalne.

Jakie są objawy endometriozy?

Objawy endometriozy mogą się znacznie różnić w zależności od lokalizacji zmian chorobowych. U niektórych kobiet choroba przebiega bezobjawowo, a jej obecność zostaje wykryta przypadkowo podczas diagnostyki niepłodności lub innych problemów zdrowotnych.

Najczęstsze symptomy endometriozy to:

• Silne bóle menstruacyjne – ból podczas miesiączki, który jest bardziej intensywny niż zwykle i może promieniować do dolnej części pleców oraz nóg.
• Ból podczas stosunku (dyspareunia) – odczuwany głęboko w miednicy, często nasilający się po zakończeniu kontaktu seksualnego.
• Ból podczas oddawania moczu i wypróżnień – szczególnie w czasie menstruacji.
• Obfite lub nieregularne miesiączki – długie, obfite krwawienia lub plamienia między cyklami.
• Problemy z płodnością – trudności z zajściem w ciążę mogą być pierwszym sygnałem choroby.
• Przewlekły ból miednicy – niezwiązany bezpośrednio z miesiączką, ale utrzymujący się przez dłuższy czas.
• Zmiany w pracy jelit – zaparcia, biegunki, wzdęcia, które nasilają się w trakcie cyklu miesiączkowego.

Nie każda kobieta doświadcza wszystkich tych objawów, a ich nasilenie nie zawsze jest proporcjonalne do stopnia zaawansowania choroby.

Jak diagnozuje się endometriozę?

Rozpoznanie endometriozy może być trudne, ponieważ jej objawy często przypominają inne schorzenia, takie jak zespół jelita drażliwego, zapalenie pęcherza moczowego czy mięśniaki macicy. Diagnostyka w klinika leczenia endometriozy Warszawa obejmuje kilka etapów, które pozwalają określić stopień zaawansowania choroby i dobrać odpowiednie leczenie.

1. Wywiad lekarski i badanie ginekologiczne – lekarz pyta o charakter bólu, jego lokalizację i powiązanie z cyklem miesiączkowym. Może również przeprowadzić badanie palpacyjne w celu wykrycia zgrubień lub zrostów w miednicy.
2. Badanie USG (ultrasonografia) – przezpochwowe USG pozwala na wykrycie torbieli endometrialnych na jajnikach, zwanych torbielami czekoladowymi, jednak nie zawsze ujawnia mniejsze zmiany endometrialne.
3. Rezonans magnetyczny (MRI) – zaawansowane badanie obrazowe, które pomaga dokładnie określić lokalizację ognisk endometriozy i ich wpływ na sąsiadujące narządy.
4. Laparoskopia diagnostyczna – najdokładniejsza metoda potwierdzająca obecność endometriozy. Polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia w powłokach brzusznych i wprowadzeniu kamery, która umożliwia obejrzenie narządów miednicy oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.

Wczesna diagnoza jest kluczowa, ponieważ nieleczona endometrioza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zrosty w jamie brzusznej, niedrożność jajowodów czy przewlekły ból obniżający jakość życia.

Kiedy rozpocząć leczenie endometriozy?

Leczenie endometriozy powinno rozpocząć się jak najszybciej po postawieniu diagnozy, aby zminimalizować ból, zahamować rozwój choroby i poprawić jakość życia pacjentki. Metody leczenia zależą od stopnia zaawansowania endometriozy, nasilenia objawów oraz planów dotyczących macierzyństwa.

Główne metody leczenia obejmują:

• Leczenie farmakologiczne – obejmuje środki przeciwbólowe (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne), a także terapię hormonalną, która hamuje wzrost ognisk endometriozy. Najczęściej stosuje się tabletki antykoncepcyjne, progestageny, a w zaawansowanych przypadkach – analogi GnRH, które wprowadzają organizm w stan sztucznej menopauzy.
• Leczenie chirurgiczne – zalecane w przypadkach, gdy zmiany endometrialne są rozległe lub powodują niepłodność. Zabiegi laparoskopowe pozwalają na usunięcie ognisk endometriozy, zrostów i torbieli. W skrajnych przypadkach konieczne może być usunięcie jajników lub macicy.
• Leczenie wspomagające – obejmuje zmianę stylu życia, dietę przeciwzapalną, fizjoterapię oraz metody redukujące stres, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów.

Jakie są konsekwencje nieleczonej endometriozy?

Nieleczona endometrioza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zrosty w jamie brzusznej, przewlekły ból miednicy, niedrożność jajowodów oraz trudności z zajściem w ciążę. W zaawansowanych przypadkach może dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych, co dodatkowo komplikuje leczenie.

Endometrioza – im wcześniej wykryta, tym lepsze rokowania

Endometrioza to choroba, której objawy często są bagatelizowane, dlatego kluczowe jest świadome obserwowanie własnego ciała i nieignorowanie bólu. Jeśli zauważysz u siebie silne bóle menstruacyjne, problemy z płodnością lub inne niepokojące symptomy, warto jak najszybciej skonsultować się z ginekologiem. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić komfort życia i zapobiec powikłaniom. Nie warto czekać – endometrioza wymaga szybkiej reakcji i indywidualnie dobranej terapii.